Þannig geturðu dregið úr líkum á hjartasjúkdómum – Ráð læknisins

Þrengsli og stíflur í kransæðum eru meðal stærstu og alvarlegustu sjúkdóma mannkyns. En kransæðasjúkdómur hrjáir þúsundir Íslendinga og er algengasta dánarorsök okkar landsmanna.

Mataræðið mikilvægt

Þáttur mataræðis í tilurð og framgangi hjartasjúkdóma hefur verið hitamál en eitt af því sem einkennir nýrri ráðleggingar um heilsusamlegt mataræði er áhersla á sjálfan matinn fremur en einstök næringarefni.

Í stuttu máli dregur aukin neysla á ávöxtum, grænmeti, hnetum, trefjum og fiski úr áhættu á æðakölkunarsjúkdómi. Einnig er mælt með að takmarka neyslu mettaðrar fitu en auka neyslu fjölómettaðrar fitu og grófs korns. Ef fituminnkun leiðir hins vegar til meiri neyslu á fínunnum kolvetnum verður enginn ávinningur af mataræðismeðferðinni. Því er ráðlagt að takmarka neyslu einfaldra kolvetna sem eru í sykruðum drykkjum, sælgæti og sætabrauði.

Vín í hófi

Hollt mataræði minnkar líkurnar á æðakölkunarsjúkdómi og lækkar blóðþrýsting sem hefur jákvæð áhrif á blóðfitur og sykurefnaskipti. Vegna tengsla saltneyslu við hækkaðan blóðþrýsting er almennt ráðlagt að takmarka magn salts í fæðu. Áfengi í hófi verndar gegn hjarta- og æðasjúkdómum. Ofneyslu ber þó að varast þar sem hún eykur meðal annars áhættu á háþrýstingi, hjartabilun og gáttatifi og mörgum öðrum sjúkdómum utan hjarta- og æðakerfisins.

Úr jurtaríkinu og úr sjónum

Það fæði sem rannsóknir hafa sýnt að helst tengist minni líkum á hjarta- og æðasjúkdómum, og jafnframt mörgum öðrum langvinnum og ósmitbærum sjúkdómum, einkennist af fjölbreyttu hráefni sem kemur að stórum hluta úr jurtaríkinu. Þar er ekki aðeins átt við grænmeti og ávexti, heldur einnig baunir, ertur, hnetur og fræ, gróft korn og jurtaolíur.

Einnig er áhersla á fisk og mjólkurvörur, einkum fituminni mjólkurvörur, en sætindi, kex, gosdrykkir og mikið unnar matvörur, svo sem beikon og feitar pylsur, telst óæskilegt fæði. Slíkt mataræði er ekki aðeins tengt minni áhættu á hjarta- og æðasjúkdómum heldur er þetta almennt talinn hollur matur sem veitir nauðsynleg næringarefni og önnur mikilvæg hollefni sem minnka líkur á ýmsum öðrum sjúkdómum.

Miðjarðarhafsmataræðið

Oft er vísað til Miðjarðarhafsmataræðisins sem ákjósanlegs fæðis enda býr það yfir mörgum þeim kostum sem tengjast minni líkum á hjarta- og æðasjúkdómum.

Miðjarðarhafsfæði einkennist af grænmeti og ávöxtum og notkun á ólífuolíu og öðrum fljótandi olíum í stað harðrar fitu. Hins vegar hafa rannsóknir einnig sýnt að neysla á grófu korni, fiski og fituminni mjólkurvörum tengist lægri tíðni kransæðasjúkdóms, án þess að það sé einkennandi fæði meðal Miðjarðarhafsþjóða fremur en annarra Evrópuþjóða.

Sama á við um hnetur og fræ. Notkun á hugtakinu Miðjarðarhafsfæði getur því verið ónákvæm, og er nú gjarnan haft um heilsusamlegt og hjartavænt fæði með alla ofangreinda eiginleika.

Þessi grein er úr Kransæðabókinni.

 

 

 

Tómas Guðbjartsson, hjartaskurðlæknir

Deildu þessari grein á
  • Nýtt
  • Heilsa og útlit
  • Lífið og lífsstíll
  • Matur og drykkur
  • Menning
  • Myndbönd

Það er gott að kyssa – En veistu hvað kossaflensið getur gert?

Hvað jafnast á við kossaflens og kelerí? Ekkert að mínu mati, þrátt...

Einstaklega einfaldur og fljótlegur eftirréttur

Þegar strákarnir mínir voru litlir bjó ég stundum til eftirrétt handa...

Þessir 9 hlutir eru það besta í lífinu – Og þeir kosta ekki krónu

Öll vitum við að tilvera okkar hér á jörðinni er takmörkuð, en allt...

Þrjár einfaldar hátíðargreiðslur fyrir stutt hár

Þrátt fyrir að hár þitt sé frekar stutt er ekki þar með sagt að...

Þessi safi er alveg hreint frábær við uppþembu og bólgum í líkamanum

Þrátt fyrir að vatnsmelónur séu 92% vatn innihalda þær engu að...

Japönsk vatnsmeðferð sem talin er allra meina bót

Þessi vatnsmeðferð er alveg sáraeinföld, en hún er kennd við Japan...

Frábært trix til að steikja beikon á pönnu – Án alls sóðaskapsins

  Ef þér finnst beikon gott og færð aldrei nóg af því… en...

Bíddu, er hún 65 ára? Og hvert er leyndarmálið?

Leikkonan Dana Delany lítur alveg ótrúlega vel út miðað við aldur....

Þrjár einfaldar hátíðargreiðslur fyrir stutt hár

Þrátt fyrir að hár þitt sé frekar stutt er ekki þar með sagt að...

Japönsk vatnsmeðferð sem talin er allra meina bót

Þessi vatnsmeðferð er alveg sáraeinföld, en hún er kennd við Japan...

Vissir þú að ananas hefur lækningamátt?

Ananas er stútfullur af góðum næringarefnum og þá meinum við...

Þessi greiðsla tekur fimm mínútur – Ótrúlega flott

  Já takk, við erum sko meira en til í þessa flottu greiðslu sem...

Konur hrjóta líka – Þótt þær haldi öðru fram

Konur um og yfir fimmtugt kvarta frekar en karlar á sama aldri yfir...

Afar mikilvægt fyrir allar konur – og þá sérstaklega konur yfir fertugt

Mælt er með því að hver kona skoði sjálf og þreifi brjóst sín í...

Hættulegra að sofa of mikið en of lítið

Það greinilega borgar sig ekki miðað við nýlega rannsókn að snúa...

Höfuðverkur og konur yfir fertugt – Hver er ástæðan fyrir höfuðverknum?

Afar algengt er að konur yfir fertugt þjáist af höfuðverk sem rekja má...

Það er gott að kyssa – En veistu hvað kossaflensið getur gert?

Hvað jafnast á við kossaflens og kelerí? Ekkert að mínu mati, þrátt...

Þessir 9 hlutir eru það besta í lífinu – Og þeir kosta ekki krónu

Öll vitum við að tilvera okkar hér á jörðinni er takmörkuð, en allt...

Bíddu, er hún 65 ára? Og hvert er leyndarmálið?

Leikkonan Dana Delany lítur alveg ótrúlega vel út miðað við aldur....

Eyðir þú oft peningum í óþarfa? – Hér eru ráð við því

Það er ótrúlegt hvað við getum stundum verið dugleg að eyða...

Snilldar ráð til að gera háu hælana þægilegri

Hvaða kona elskar ekki skó og háa hæla? Þrátt fyrir að það geti...

Karlmenn eru svo miklu mýkri en margar konur halda

Alveg eins og karlmenn eiga oft erfitt með að skilja okkur konur þá...

Lætur þú þarfir annarra alltaf ganga fyrir?

Ert þú týpan sem lætur alltaf aðra ganga fyrir en situr svo sjálf á...

Eru fimmtugar konur í dag eins og fertugar hér áður?

Íslenskar konur eiga góða möguleika á því að ná háum aldri og við...

Einstaklega einfaldur og fljótlegur eftirréttur

Þegar strákarnir mínir voru litlir bjó ég stundum til eftirrétt handa...

Þessi safi er alveg hreint frábær við uppþembu og bólgum í líkamanum

Þrátt fyrir að vatnsmelónur séu 92% vatn innihalda þær engu að...

Frábært trix til að steikja beikon á pönnu – Án alls sóðaskapsins

  Ef þér finnst beikon gott og færð aldrei nóg af því… en...

Bakaðar og gómsætar pepperoni pizza kartöflur

Fáir slá hendinni á móti brakandi pepperoni pizzu, eða bakaðri...

Gómsætur bakaður Brie í áramótaveisluna

Bakaðir ostar eru í miklu uppáhaldi hjá mér og geri ég þannig...

Dásamlegt jóla Tiramisu úr smiðju Jamie Oliver

Það er algjörlega ómissandi að fá góðan eftirrétt um jólin. Hvort...

Æðislegir snickersbitar á aðventu

Nú á aðventu er smákökubakstur á fullu á mörgum heimilum. Margir...

Gómsætar jólalegar súkkulaðikökur með Bismark súkkulaði

Þær gerast nú varla mikið jólalegri smákökurnar… hvað þá...

Þetta eru tuttugu rómantískustu bíómyndir allra tíma

Hvað er meira kósý en að kúra uppi í sófa þegar kalt er úti og...

Tíu frábærar bíómyndir sem fá þig til að gleyma lífsins áhyggjum

Þegar veðrið er ekki upp á sitt besta, maður er jafnvel lokaður inni...

Þetta eru eftirminnilegustu kossar allra tíma

Kossar í bíómyndum verða gjarnan eftirminnilegir – og oft eru...

Jólalög og ljúfir tónar á Þorláksmessu í Hörpu – Frítt inn og allir velkomnir

  Margir leggja leið sína í miðbæ Reykjavíkur á Þorláksmessu...

Mahler og Mussorgsky á Óperudögum í Hannesarholti

  Þau Aron Axel Cortes barítónsöngvari og Hrönn Þráinsdóttir...

Skelltu þér á ókeypis tónleika Óperunnar í Hörpu – Notalegt í hádeginu

Íslenska óperan býður upp á í vetur, eins og undanfarna vetur,...

Svona hefurðu aldrei heyrt lagið Jolene áður… frábær A capella flutningur

Dolly Parton er afskaplega hæfileikarík og þá ekki eingöngu sem...

Gætir þú lifað án tónlistar?

Hvernig væri tilveran án tónlistar? Tónlist er stór hluti af menningu...

Langt leidd af Alzheimer en kemur alltaf tilbaka þegar hún syngur

Það er afar sárt fyrir aðstandendur Alzheimers-sjúklinga að horfa upp...

Er eitthvað krúttlegra en þetta? – Gleðipilla dagsins!

Lítil börn og hundar eru auðvitað bara dásemd. Og þetta litla krútt...

Faðir brúðarinnar neitaði að halda ræðu og gerði þetta í staðinn

Faðir brúðarinnar ákvað að halda ekki hefðbundna ræðu í...

Tónlist gerir kraftaverk fyrir Alzheimer-sjúklinga – Sjáðu myndbandið

Þetta fallega spænska myndband sýnir hversu stórkostleg áhrif tónlist...

85 ára afi stelur senunni í brúðkaupi í hlutverki blómastúlku

Þetta myndband bræðir mann alveg. En þessi 85 ára afi stal senunni í...

Þessi litla ódýra jólaauglýsing hefur gjörsamlega brætt netheima

Það á oftar en ekki við að minna er meira og það sannar þessi litla...

Dáleiddu salinn og dómarana með töfrandi hreyfingum – Alveg magnað

Þessi hópur stúlkna frá Líbanon, 31 talsins, eru keppendur í nýjustu...

Stóð uppi sem sigurvegari 89 ára gamall – Aldrei of seint að láta draumana rætast

Við höfum lengi talað fyrir því að maður er aldrei, nei ALDREI, of...